Συνταγματικό το νομοσχέδιο για την διαμεσολάβηση, λένε οι δικαστές

ΕΛΛΑΔΑ UPD 17:02 14/10/19, 16:40

Την άποψη πως το νομοσχέδιο για την ιδιωτική διαμεσολάβηση το οποίο προωθείται στη Βουλή είναι συνταγματικό, εξέφρασε η πλειοψηφία του Διοικητικού Συμβουλίου της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων.

Αναλυτικά η ανακοίνωση της Ένωσης Δικαστών Εισαγγελέων:

«Το Δ.Σ. της Ε.Δ.Ε. της 12 ης Οκτωβρίου 2019 έλαβε μεταξύ άλλων τις εξής αποφάσεις:

1) Κύριο θέμα αποτέλεσε η θέση της Ένωσης επί του νομοσχεδίου για την υποχρεωτική ιδιωτική διαμεσολάβηση και ειδικότερα κατά πόσο είναι συμβατό με το Σύνταγμα και εάν ευθυγραμμίζεται με την υπ’ αριθμό 34/2018 απόφαση της Διοικητικής Ολομέλειας του Αρείου Πάγου. Η πλειοψηφία 9 μελών του ΔΣ (κκ. Π. Λυμπερόπουλος, Ν. Σαλάτας, Μ. Στενιώτη, Κ. Βουλγαρίδης, Σ. Γκαρά, Χ. Μαυρίδης, Γ. Κομπολίτης, Ε. Βεργώνης, Δ. Φούκας) τάχθηκε υπέρ της άποψης ότι το ν/σ είναι συνταγματικό και ευθυγραμμίζεται με την παραπάνω απόφαση της δ. Ολομέλειας του ΑΠ. Ο Ν. Σαλάτας εξέφρασε επιφυλάξεις για την ορθότητα των διατάξεων σχετικά με τον διορισμό μη νομικών ως διαμεσολαβητών και για τη σύσταση ενώσεων προσώπων πιστοποιημένων Διαμεσολαβητών. Η μειοψηφία των 6 μελών του ΔΣ (κκ. Χριστ. Σεβαστίδης, Χαρ. Σεβαστίδης, Β. Πάπαρη, Π. Μποροδήμος, Α. Ερμίδου και Χ. Νάστας) τάχθηκε υπέρ της αντισυνταγματικότητας του ν/σ και της μη συμμόρφωσής του στην παραπάνω απόφαση της δ. Ολομέλειας του ΑΠ».

Ποιες υποθέσεις υπάγονται σε υποχρεωτική διαμεσολάβηση

Διάταξη του υπό διαβούλευση νομοσχεδίου ορίζει την υποχρέωση του δικηγόρου να ενημερώσει τον εντολέα του επί ποινή απαραδέκτου της κατάθεσης του δικογράφου, αναφορικά με την διαμεσολάβηση και τις υποθέσεις που υπάγονται στην υποχρεωτική αρχική συνεδρία (ΥΑΣ).

Η διάταξη αυτή επιδιώκει η ενημέρωση για την δυνατότητα επίλυσης της διαφοράς με την διαμεσολάβηση, να δίνεται πριν την κατάθεση του εισαγωγικού δικογράφου της αγωγής ή άλλου ενδίκου βοηθήματος.
Επίσης προσδιορίζονται οι διαφορές ιδιωτικού δικαίου που υπάγονται στην υποχρεωτική αρχική συνεδρία (ΥΑΣ), δηλαδή, σε μία συνεδρία των μερών με τον διαμεσολαβητή, επί ποινή απαραδέκτου της συζήτησης της υπόθεσης.

Οι διαφορές αυτές είναι:

α) οι οικογενειακές διαφορές, πλην των γαμικών διαφορών που αφορούν το διαζύγιο, την ακύρωση του γάμου, την αναγνώριση της ύπαρξης ή της ανυπαρξίας γάμου και των διαφορών από τις σχέσεις γονέων και τέκνων (προσβολή πατρότητας, μητρότητας κλπ) καθώς και
β) όλες οι διαφορές που είναι αρμοδιότητα του Μονομελούς και Πολυμελούς Πρωτοδικείου και εκδικάζονται κατά την Τακτική Διαδικασία του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας.

Ποιες διαφορές εξαιρούνται

Οι διαφορές που εξαιρούνται ρητά από την υποχρεωτική αρχική συνεδρία (ΥΑΣ) και είναι:

α) η κύρια παρέμβαση που είναι συναφής με τις υποθέσεις που υπάγονται σ’ αυτήν (ΥΑΣ),
β) οι διαφορές με το Δημόσιο ή ΟΤΑ ή ΝΠΔΔ,
γ) οι διαφορές, στις οποίες οι διάδικοι δικαιούνται νομικής βοήθειας ή το ευεργέτημα της πενίας.
Πάντως σε περίπτωση που η διαφορά φτάσει στα δικαστήρια το πρακτικό της διαμεσολάβησης θα προσκομίζεται με το δικόγραφο των προτάσεων.

Στην διαδικασία προσφυγής στην διαμεσολάβηση των υποθέσεων που υπάγονται στην Υποχρεωτική Αρχική Συνεδρία (ΥΑΣ) τροποποιούνται τα εξής:

α) το αίτημα στον διαμεσολαβητή για την ΥΑΣ υποβάλλεται από τον αιτούμενο την δικαστική προστασία και όχι από δικηγόρο, όπως προβλεπόταν,
β) σε περίπτωση που τα μέρη δεν συμφωνήσουν για το πρόσωπο του διαμεσολαβητή, αυτός ορίζεται από την Κεντρική Επιτροπή Διαμεσολάβησης, κατά σειρά προτεραιότητας σύμφωνα με τον αύξοντα αριθμό μητρώου από το Ειδικό Μητρώο διαμεσολαβητών το οποίο είναι δημοσιευμένο στον ιστότοπο της Κεντρικής Επιτροπής Διαμεσολάβησης.

Περαιτέρω, προβλέπεται ότι για την Υποχρεωτική Αρχική Συνεδρία (ΥΑΣ) η παράσταση του δικηγόρου δεν είναι υποχρεωτική, με μειωμένο γραμμάτιο προκαταβολής εισφορών του Δικηγορικού Συλλόγου, ποσού αναφοράς 50,00 ευρώ, δεδομένου ότι η συνεδρία αυτή είναι ενημερωτική ως προς την διαδικασία της διαμεσολάβησης και τον τρόπο λειτουργίας της και ως εκ τούτου δεν χρειάζεται απαραίτητα η παρουσία δικηγόρου, εκτός εάν οποιοδήποτε από τα μέρη το επιθυμεί.
Αντίθετα, σε περίπτωση που τα μέρη περάσουν στην διαδικασία της διαμεσολάβησης είναι υποχρεωτική η παράσταση δικηγόρου.

Επίσης, διαγράφεται ο περιορισμός της δυνατότητας παράτασης της προθεσμίας της διαδικασίας της διαμεσολάβησης, δεδομένου ότι απαιτείται συμφωνία όλων των μερών γι’ αυτήν.
Αξίζει να σημειωθεί ότι με την αναδιατύπωση του άρθρου 180 (άρθρο 3 νομοσχεδίου), προστίθεται η δυνατότητα προσθήκης ρήτρας διαμεσολάβησης σε έγγραφες συμφωνίες των μερών για την επίλυση αστικών και εμπορικών διαφορών ιδιωτικού δικαίου.

Υποχρεωτική παράσταση δικηγόρου

Αναφορικά με τη διαδικασία διαμεσολάβησης, μεταξύ άλλων, προβλέπεται η υποχρεωτική παράσταση δικηγόρου, εφόσον τα μέρη υπαχθούν στην διαδικασία της διαμεσολάβησης, πλην των περιπτώσεων των καταναλωτικών διαφορών και των μικροδιαφορών.
Αυτό κρίνεται σκόπιμο, δεδομένου ότι σε περίπτωση που τα μέρη αχθούν σε συμφωνία και υπογραφεί συμφωνητικό, αυτό αποτελεί τίτλο εκτελεστό.
Κατόπιν τούτου, η υποχρεωτική παράσταση των δικηγόρων στην διαδικασία της διαμεσολάβησης προκρίνεται για την ασφάλεια των συναλλαγών, δεδομένου ότι ο διαμεσολαβητής δεν είναι υποχρεωτικά νομικός.

Αμοιβή διαμεσολαβητή

Με τις τροποποιήσεις του νέου νόμου για τη διαμεσολάβηση μειώνεται η αμοιβή του διαμεσολαβητή για την Υποχρεωτική Αρχική Συνεδρία (ΥΑΣ) στο ποσό των 50,00 ευρώ, εφόσον δεν υπάρχει έγγραφη συμφωνία των μερών, το οποίο προκαταβάλλεται στον διαμεσολαβητή από τον αιτούμενο δικαστική προστασία και μπορεί να εισπραχθεί ως δικαστικό έξοδο, αν η διαφορά αχθεί στο δικαστήριο.

Προβλεπόταν 170,00 ευρώ έως δύο ώρες απασχόλησης σε περίπτωση μη έγγραφης συμφωνίας των μερών.
Επίσης μειώνεται η ωριαία χρέωση για την αμοιβή του διαμεσολαβητή από το ποσό των 100,00 ευρώ στο ποσό των 80,00 ευρώ, ήτοι στο ποσό της ωριαίας χρέωσης της αμοιβής του δικηγόρου.
Οι ανωτέρω μειώσεις των αμοιβών του διαμεσολαβητή γίνονται με σκοπό να μην υφίστανται σοβαρά επιπλέον δαπανήματα και υπέρμετρη και επαχθή επέμβαση που προσβάλλει την ίδια την ουσία του δικαιώματος για πρόσβαση στην δικαιοσύνη, σε συμμόρφωση και με σχετική απόφαση της Διοικητικής Ολομέλειας του Αρείου Πάγου, καθώς και με την ενωσιακή έννομη τάξη.

Φορείς κατάρτισης και προσόντα εκπαιδευτών

Διευρύνεται η δυνατότητα σύστασης φορέων κατάρτισης από φυσικό ή νομικό πρόσωπο με αποκλειστικό αντικείμενο την εκπαίδευση στην διαμεσολάβηση και στους εναλλακτικούς τρόπους επίλυσης των διαφορών, σε συμμόρφωση με την απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ).
Ορίζεται ότι και τα Κέντρα δια Βίου Μάθησης (ΚΕΒΙΔΙΜ) υποχρεούνται να τηρούν τις προϋποθέσεις αναφορικά με τα προσόντα των εκπαιδευτών, την εκπαίδευση της διαμεσολάβησης και τον ελάχιστο αριθμό εκπαιδευτών και εκπαιδευομένων.

Ορίζεται ελάχιστος αριθμός εκπαιδευτών για κάθε φορέα κατάρτισης σε τρεις (3), με βασική προϋπόθεση την τετραετή εμπειρία στην διαμεσολάβηση και διαζευκτικά τα λοιπά προσόντα, όπως μεταπτυχιακό ή διδακτορικό τίτλο ή εκατόν εξήντα (160) ώρες εκπαίδευσης, επιπλέον της βασικής εκπαίδευσης στην διαμεσολάβηση.

Προβλέπεται σε ξεχωριστή παράγραφο η ήδη ισχύουσα διάταξη με την οποία στους εν ενεργεία δικαστικούς ή εισαγγελικούς λειτουργούς μπορούν να ανατίθενται καθήκοντα εκπαίδευσης διαμεσολαβητών, μόνο στα Κέντρα δια Βίου Μάθησης (ΚΕΒΙΔΙΜ), εφόσον έχουν δικαστική εμπειρία ή επιστημονική εξειδίκευση στην διαμεσολάβηση και προστίθεται η δυνατότητα αυτή, ακόμα και στους επί τιμή δικαστικούς λειτουργούς, υπό τις ανωτέρω προϋποθέσεις.