Σύνοδος: Έμμεσο αλλά σαφές μήνυμα κυρώσεων στην Τουρκία

Σύνοδος: Έμμεσο αλλά σαφές μήνυμα κυρώσεων στην Τουρκία

ΠΟΛΙΤΙΚΗ UPD 08:42 Δημιουργία 02/10/20, 08:00

Σαφές προειδοποιητικό μήνυμα στην Άγκυρα να σταματήσει τις προκλήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, ειδάλλως η ΕΕ θα χρησιμοποιήσει όλα τα «όπλα», που βρίσκονται πάνω στο τραπέζι, έστειλαν οι Ευρωπαίοι ηγέτες, ύστερα από ένα 9ωρο θρίλερ διαπραγματεύσεων στις Βρυξέλλες για το προσχέδιο συμπερασμάτων, με Αθήνα και Λευκωσία να περνούν τη «γραμμή» τους, δηλώνοντας απόλυτη ικανοποίηση για την έκβαση της Συνόδου Κορυφής.

Ύστερα από τρία διαφορετικά προσχέδια, αφότου ο Κυριάκος Μητσοτάκης έθεσε μπλόκο στο πρώτο καθώς δεν υπήρξε αναφορά στην Τουρκία, οι ηγέτες της ΕΕ κατέληξαν σε κοινή θέση, με τον Σαρλ Μισέλ να εκπέμπει μήνυμα αυστηρών κυρώσεων στην Άγκυρα.

Ειδικότερα, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σε δηλώσεις του στη συνέντευξη Τύπου κάλεσε την Τουρκία να βάλει τέλος στις μονομερείς ενέργειές, σημειώνοντας πως οι επόμενες δυο εβδομάδες θα είναι σημαντικές για τη σχέση της ΕΕ με την Άγκυρα, ενώ το θέμα θα εξεταστεί εκ νέου στη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου.

"Είμαστε έτοιμοι να χρησιμοποιήσουμε όλα τα μέσα, σε περίπτωση που υπάρξει ανάγκη", τόνισε ο Μισέλ, ερωτηθείς σχετικά με την πιθανή επιβολή κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας.

Από την πλευρά της, η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν υπογράμμισε ότι η συμφωνία καταδεικνύει ότι οι χώρες της ΕΕ στηρίζουν την Ελλάδα και την Κύπρο.

"Επανεπιβεβαιώσαμε την αλληλεγγύη μας στην Ελλάδα και την Κύπρο. Και είναι ξεκάθαρο ότι τίποτα δεν μπορεί να σπείρει τη διχόνοια ανάμεσά μας", δήλωσε χαρακτηριστικά η ίδια, προσθέτοντας ότι "οι εντάσεις στη Μεσόγειο ήταν ιδιαίτερα έντονες".

"Δύο εργαλειοθήκες"

"Περιμένουμε από την Τουρκία να απέχει από μονομερείς ενέργειες", υπογράμμισε παράλληλα η Φον Ντερ Λάιεν. "Υπάρχει εργαλειοθήκη η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί αμέσως", επεσήμανε και σημείωσε ότι "η Τουρκία μπορεί να κερδίσει από την ισχυρή συνεργασία με την ΕΕ".

Απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με το ενδεχόμενο επιβολής κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας, η πρόεδρος της Κομισιόν διευκρίνισε πως υπάρχουν δυο εργαλειοθήκες: "η μία για μια κατάσταση που δεν θέλουμε – την περίπτωση δηλαδή που η Τουρκία πάλι προχωρήσει σε μονομερείς ενέργειες".

Η δεύτερη εργαλειοθήκη αφορά μια πιο θετική ατζέντα, συμπλήρωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σημειώνοντας ότι η Τουρκία πρέπει να αποδείξει ότι έχει βούληση να διεξαγάγει πραγματικά εποικοδομητικό διάλογο με την ΕΕ.

Εν τω μεταξύ, την ίδια ώρα, για ξεκάθαρη απειλή κυρώσεων κατά της Τουρκίας, αν συνεχίσει να παραβιάζει το διεθνές δίκαιο, έκανε λόγο με ανάρτησή του στο twitter ο αυστριακός καγκελάριος Sebastian Kurz.

Τρία προσχέδια

Μετά τις έντονες επιφυλάξεις, που εξέφρασαν Κύπρος και Ελλάδα, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ παρέδωσε γύρω στα μεσάνυχτα και τρίτο προσχέδιο συμπερασμάτων για την Τουρκία στις 27 αντιπροσωπείες των Κρατών Μελών.

Το τρίτο προσθέτει την έντονη καταδίκη της ΕΕ για τις παράνομες τουρκικές γεωτρήσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ, σημειώνει ότι η ΕΕ "είναι πλήρως δεσμευμένη στην επίλυση του Κυπριακού", διατηρεί τη φράση για "χρήση όλων των μέσων", σε περίπτωση μονομερών ενεργειών της Τουρκίας, δεσμεύει το Συμβούλιο για αποφάσεις ως τον Δεκέμβριο και περιλαμβάνει την ελληνική φράση για "οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών".

Κυρώσεις για Λευκορωσία

Επίσης, οι αρχηγοί των 27 κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφώνησαν να επιβληθούν κυρώσεις σε αυτούς που ευθύνονται για την καταστολή στη Λευκορωσία. Οι κυρώσεις αφορούν περίπου σαράντα λευκορώσους αξιωματούχους.

Όπως διευκρίνισε ο Σαρλ Μισέλ, το όνομα του προέδρου της Λευκορωσίας, του Αλεξάντρ Λουκασένκο, δεν συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο των σαράντα προσώπων στα οποία αποφασίστηκε να επιβληθούν κυρώσεις.

Τα πρόσωπα που αφορούν οι κυρώσεις κατηγορούνται από τις Βρυξέλλες είτε ότι ενέχονται στην καταστολή σε βάρος της λευκορωσικής αντιπολίτευσης, ή ότι ενέχονται στην αλλοίωση του αποτελέσματος των προεδρικών εκλογών στη Λευκορωσία, που διεξήχθησαν την 9η Αυγούστου. "Ο πρόεδρος Λουκασένκο δεν συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο", αλλά αυτό ενδέχεται να αλλάξει, προειδοποίησε ο Μισέλ.

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου διευκρίνισε ότι οι ευρωπαϊκές κυρώσεις τίθενται σε ισχύ άμεσα.

Το Κείμενο συμπερασμάτων

Αναλυτικότερα, στο κείμενο συμπερασμάτων αναφέρονται τα εξής:

Ανατολική Μεσόγειος

Στρατηγικό συμφέρον της ΕΕ είναι ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο και η ανάπτυξη μιας συνεργατικής και αμοιβαίως επωφελούς σχέσης με την Τουρκία. Στο πλαίσιο αυτό, η επιδίωξη διαλόγου με καλή πίστη και η αποχή από μονομερείς ενέργειες που αντιβαίνουν στα συμφέροντα της ΕΕ και παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο και τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών μελών της ΕΕ αποτελεί απόλυτη προϋπόθεση. Όλες οι διαφορές πρέπει να επιλύονται μέσω ειρηνικού διαλόγου και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Στο πλαίσιο αυτό, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επιβεβαιώνει την πλήρη αλληλεγγύη του προς την Ελλάδα και την Κύπρο, των οποίων η κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα πρέπει να γίνονται σεβαστά.

Η ΕΕ εκφράζει ικανοποίηση για τα πρόσφατα βήματα οικοδόμησης εμπιστοσύνης από την Ελλάδα και την Τουρκία καθώς και για την εξαγγελία ότι θα επαναλάβουν τις απευθείας διερευνητικές συνομιλίες τους με στόχο την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης των δύο χωρών. Οι προσπάθειες αυτές πρέπει να συνεχιστούν και να διευρυνθούν.

Παράλληλα, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καταδικάζει έντονα τις παραβιάσεις των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας οι οποίες πρέπει να τερματιστούν. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Τουρκία να απόσχει στο μέλλον από παρόμοιες ενέργειες κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογραμμίζει ότι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης θα πρέπει να επιλυθεί μέσω διαλόγου και διαπραγμάτευσης καλή τη πίστει, με πλήρη σεβασμό του διεθνούς δικαίου, και καλεί την Τουρκία να αποδεχθεί την πρόσκληση της Κύπρου να συμμετάσχει σε διάλογο για τη διευθέτηση όλων των θαλάσσιων διαφορών μεταξύ Τουρκίας και Κύπρου.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υποστηρίζει την ταχεία επανέναρξη των διαπραγματεύσεων υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, και παραμένει πλήρως δεσμευμένο σε συνολική διευθέτηση του κυπριακού προβλήματος στο πλαίσιο του ΟΗΕ και σύμφωνα με τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, συμπεριλαμβανομένων των αποφάσεων 550 και 789 ΣΑΗΕ, και σύμφωνα με τις αρχές στις οποίες έχει θεμελιωθεί η ΕΕ. Το ίδιο αναμένει και από την Τουρκία. Η ΕΕ είναι πρόθυμη να συμβάλει ενεργά στην υποστήριξη των διαπραγματεύσεων, μεταξύ άλλων διορίζοντας, αμέσως μετά την επανέναρξή τους, εκπρόσωπο στην αποστολή καλών υπηρεσιών του ΟΗΕ.

Υπό τον όρο ότι θα συνεχιστούν οι εποικοδομητικές προσπάθειες να τερματιστούν οι παράνομες ενέργειες έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφωνεί να δρομολογήσει θετικό πολιτικό θεματολόγιο ΕΕ-Τουρκίας με ιδιαίτερη έμφαση στον εκσυγχρονισμό της τελωνειακής ένωσης και τη διευκόλυνση του εμπορίου, τις διαπροσωπικές επαφές, τους διαλόγους υψηλού επιπέδου, τη συνεχή συνεργασία σε ζητήματα μετανάστευσης, σύμφωνα με τη δήλωση ΕΕ-Τουρκίας του 2016. Προς τούτο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί τον Πρόεδρό του, σε συνεργασία με την Πρόεδρο της Επιτροπής και με την υποστήριξη του Ύπατου Εκπροσώπου, να καταρτίσει πρόταση για την αναζωογόνηση του θεματολογίου ΕΕ-Τουρκίας.

Υπενθυμίζοντας και επιβεβαιώνοντας μεταξύ άλλων τα προηγούμενα συμπεράσματά του για την Τουρκία του Οκτωβρίου 2019, σε περίπτωση ανανεωμένων μονομερών ενεργειών ή προκλήσεων κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, η ΕΕ θα χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα και τις επιλογές που έχει στη διάθεσή της, μεταξύ άλλων σύμφωνα με το άρθρο 29 της ΣΕΕ και το άρθρο 215 της ΣΛΕΕ, προκειμένου να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της και τα συμφέροντα των κρατών μελών της.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και θα επανέλθει αναλόγως και θα λάβει αποφάσεις κατά περίπτωση το αργότερο κατά τη σύνοδό του τού Δεκεμβρίου.

Τέλος, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζητεί τη σύγκληση πολυμερούς διάσκεψης για την Ανατολική Μεσόγειο και καλεί τον Ύπατο Εκπρόσωπο να συμμετάσχει στις συνομιλίες για τη διοργάνωσή της. Οι λεπτομέρειες, όπως η συμμετοχή, το πεδίο και το χρονοδιάγραμμα, θα πρέπει να συμφωνηθούν από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη. Η διάσκεψη θα μπορούσε να περιλαμβάνει ζητήματα για τα οποία απαιτούνται πολυμερείς λύσεις, μεταξύ άλλων η θαλάσσια οριοθέτηση, η ασφάλεια, η ενέργεια, η μετανάστευση και η οικονομική συνεργασία.

Κίνα

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εκφράζει ικανοποίηση για την προφορική έκθεση σχετικά με τη σύνοδο των ηγετών της ΕΕ με τον Πρόεδρο Xi Jinping στις 14 Σεπτεμβρίου, καθώς και για την υπογραφή της συμφωνίας για τις γεωγραφικές ενδείξεις. Τονίζει την ανάγκη για εκ νέου εξισορρόπηση της οικονομικής σχέσης και την επίτευξη αμοιβαιότητας. Υπενθυμίζει τον στόχο της ολοκλήρωσης, έως το τέλος του τρέχοντος έτους, των διαπραγματεύσεων για μια φιλόδοξη συνολική επενδυτική συμφωνία (ΣΕΣ) ΕΕ-Κίνας, η οποία θα αντιμετωπίζει τις υφιστάμενες ασυμμετρίες όσον αφορά την πρόσβαση στην αγορά, θα συμβάλλει στην επίτευξη ισότιμων όρων ανταγωνισμού και θα καθιερώνει ουσιαστικές δεσμεύσεις για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Καλεί επίσης την Κίνα να εκπληρώσει προηγούμενες δεσμεύσεις όσον αφορά την αντιμετώπιση των εμποδίων πρόσβασης στην αγορά, να σημειώσει πρόοδο όσον αφορά την πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα και να αρχίσει διαπραγματεύσεις για τις βιομηχανικές επιδοτήσεις στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενθαρρύνει την Κίνα να αναλάβει μεγαλύτερη ευθύνη για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων. Αυτό συμπεριλαμβάνει, ιδίως, την ανάληψη πιο φιλόδοξης δράσης για το κλίμα σύμφωνα με τους στόχους της συμφωνίας των Παρισίων και για τη βιοποικιλότητα, και την υποστήριξη πολυμερών αντιδράσεων στην πανδημία COVID-19, ιδίως όσον αφορά τις θεραπείες και τα εμβόλια, την ανεξάρτητη αξιολόγηση της αντίδρασης των υγειονομικών αρχών σε διεθνές επίπεδο και την ελάφρυνση του χρέους ως απαραίτητης προϋπόθεσης για την ανάκαμψη από την πανδημία, ιδιαίτερα στην Αφρική. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο χαιρετίζει, ως σημαντικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, τη δήλωση του Προέδρου Xi Jinping, μετά τη βιντεοδιάσκεψη των ηγετών, ότι η Κίνα θα επιδιώξει την επίτευξη ουδέτερου ισοζυγίου διοξειδίου του άνθρακα πριν από το 2060.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τονίζει τις σοβαρές ανησυχίες του για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κίνα, συμπεριλαμβανομένων των εξελίξεων στο Χονγκ Κονγκ και της μεταχείρισης των ανθρώπων που ανήκουν σε μειονότητες, όπως εκφράστηκαν στη σύνοδο κορυφής ΕΕ-Κίνας τον Ιούνιο και στη σύνοδο των ηγετών που πραγματοποιήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επιβεβαιώνει την προσέγγιση πολιτικής όσον αφορά τις σχέσεις ΕΕ-Κίνας, όπως ορίζεται στην κοινή ανακοίνωση της Επιτροπής και της πρώην Ύπατης Εκπροσώπου με τίτλο: "ΕΕ-Κίνα: Στρατηγική προοπτική" του Μαρτίου 2019, και ζητεί να καταβληθούν περαιτέρω συνεκτικές προσπάθειες για την υλοποίησή της. Καλεί την Επιτροπή και τον Ύπατο Εκπρόσωπο να υποβάλουν έκθεση προόδου έως τον Μάρτιο του 2021. Προσβλέπει στη σύγκληση συνόδου όλων των μελών του με τον Πρόεδρο Xi Jinping το 2021.

Λευκορωσία

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καταδικάζει την απαράδεκτη βία των αρχών της Λευκορωσίας κατά ειρηνικών διαδηλωτών καθώς και τον εκφοβισμό, τις αυθαίρετες συλλήψεις και τις κρατήσεις που έλαβαν χώρα μετά τις προεδρικές εκλογές, των οποίων τα αποτελέσματα δεν αναγνωρίζει. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υποστηρίζει πλήρως το δημοκρατικό δικαίωμα του λαού της Λευκορωσίας να εκλέξει τον Πρόεδρό του μέσω νέων ελεύθερων και δίκαιων εκλογών, χωρίς εξωτερικές παρεμβάσεις. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί τις αρχές της Λευκορωσίας να τερματίσουν τη βία και την καταστολή, να απελευθερώσουν όλους όσοι κρατούνται και τους πολιτικούς κρατούμενους, να σεβαστούν την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και την κοινωνία των πολιτών και να ξεκινήσουν έναν εθνικό διάλογο χωρίς αποκλεισμούς. Συμφωνεί ότι θα πρέπει να επιβληθούν περιοριστικά μέτρα και καλεί το Συμβούλιο να εγκρίνει την απόφαση χωρίς καθυστέρηση. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενθαρρύνει επίσης την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εκπονήσει συνολικό σχέδιο οικονομικής στήριξης υπέρ μιας δημοκρατικής Λευκορωσίας.

Σε ό,τι αφορά τον πυρηνικό σταθμό Ostrovets της Λευκορωσίας, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επαναλαμβάνει τη σημασία της διασφάλισης της πυρηνικής και περιβαλλοντικής ασφάλειας.

Η σύγκρουση του Ναγκόρνο Καραμπάχ

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζητεί την άμεση παύση των εχθροπραξιών και καλεί τα μέρη να αναλάβουν νέα δέσμευση για μόνιμη κατάπαυση του πυρός και ειρηνική διευθέτηση της σύγκρουσης. Η απώλεια ανθρώπινων ζωών και οι επιπτώσεις στον άμαχο πληθυσμό είναι απαράδεκτες. Η σύγκρουση δεν μπορεί να επιλυθεί με στρατιωτικές ενέργειες ούτε με εξωτερικές παρεμβάσεις. Το Αζερμπαϊτζάν και η Αρμενία θα πρέπει να συμμετάσχουν σε ουσιαστικές διαπραγματεύσεις χωρίς προϋποθέσεις. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εκφράζει την υποστήριξή του για τους συμπροέδρους της ομάδας Μινσκ του ΟΑΣΕ και ζητεί από τον Ύπατο Εκπρόσωπο να εξετάσει περαιτέρω τη στήριξη της ΕΕ στη διαδικασία διευθέτησης.

Alexei Navalny

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καταδικάζει την απόπειρα δολοφονίας του Alexei Navalny με στρατιωτικής προέλευσης χημικό νευροτοξικό παράγοντα από την ομάδα "Novichok". Η χρήση χημικών όπλων συνιστά σοβαρή παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί τις αρχές της Ρωσικής Ομοσπονδίας να συνεργαστούν πλήρως με τον Οργανισμό για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων (ΟΑΧΟ) προκειμένου να εξασφαλιστεί αμερόληπτη διεθνής έρευνα και να προσαχθούν οι υπεύθυνοι ενώπιον της δικαιοσύνης. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα επανέλθει στο θέμα στις 15-16 Οκτωβρίου 2020.

Αν σου άρεσε κάνε